Avrupa Birliği (AB) liderleri, Gazze şeridindeki çatışmalara, “kalıcı bir ateşkesi sağlayacak şekilde ivedilikle insani ara verilmesi” çağrısında bulundu.
İsrail’in Gazze’nin güneyindeki Refah’a düzenleyeceğini açıkladığı operasyondan vazgeçmesini isteyen AB devlet ve hükümet başkanları, Hamas’a da elindeki rehineleri koşulsuz olarak serbest bırakması çağrısını yineledi.
Ekim ayı sonunda yapılan zirvede, Gazze’ye yönelik ateşkes çağrısı konusunda anlaşamayan AB liderleri, Perşembe günü Brüksel’de yeniden bir araya geldi.
ABD’nin, “Gazze’de acil ateşkes ihtiyacına gerek olduğunu” içeren bir kararı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunmasının ardından, AB liderler zirvesinde de bu konuya öncelik verildi.
Brüksel’deki diplomatik kaynaklara göre, Gazze’de benzeri görülmemiş can kaybı ve giderek kötüleşen durum nedeniyle AB liderleri, Ekim ayına kıyasla daha farklı bir noktaya geldi. Bu nedenle 27 Avrupalı liderin, ortak bildiri üzerinde anlaşması beklenildiği kadar zor olmadı.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, zirve sonrası sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, 27 ülke liderinin, Orta Doğu’ya ilişkin güçlü bir ortak açıklama üzerinde anlaştığını duyurdu.
Michel, “AB, sürdürülebilir bir ateşkese yol açacak acil bir insani ara çağrısında bulunuyor” dedi.
Michel, Gazze’deki felaket ortamında sivil halka hayat kurtarıcı yardımların ulaştırılabilmesi için tam ve güvenli insani erişimin sağlanmasının şart olduğunu vurguladı.
Zirve sonrası yapılan açıklamada da, AB liderlerinin “benzeri görülmemiş can kaybı ve kritik insani durum karşısında şok oldukları” belirtildi.
Ortak bildiride, “Kalıcı bir ateşkese, Hamas’ın elindeki tüm rehinelerin koşulsuz serbest bırakılmasına ve insani yardımın sağlanmasına yol açacak acil bir insani ara” çağrısında bulunuldu.
Ekim ayındaki zirvede ‘ateşkes’ ifadesi tartışma yaratmıştı
AB liderlerinin 26 Ekim’de yaptıkları zirvede, Gazze’ye yönelik “ateşkes çağrısı” konusunda uzlaşma sağlanamamıştı.
İspanya’nın, İsrail ve Hamas arasında “ateşkes sağlanması için girişim” talebi, Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un tepkisiyle karşılaşmıştı.
Almanya, Macaristan, Avusturya ve Çek Cumhuriyeti liderleri, “ateşkes” teriminin “İsrail’in kendini savunma hakkını elinden alacağını” öne sürmüştü.
Ancak, 7 Ekim’deki Hamas saldırılarından bu yana Gazze’deki insani durumun giderek kötüleşmesi ve bölgenin kıtlığın eşiğinde olması, AB liderlerinin kararını etkiledi.
AB Konseyi’ne göre, Perşembe günü liderlerin “Kalıcı bir ateşkese yol açacak acil insani ara” konusunda uzlaşma sağlaması önemli bir adım.
Volkskrant gazetesine göre Hollanda Başbakanı Mark Rutte, zirveden çıkan sonucu, “Bu, İsrail’in en büyük müttefikleri de dahil olmak üzere 27 üye devletin tamamından gelen ortak bir sinyaldir” diye değerlendirdi.
Belçika medyasına göre, ABD’nin ateşkes ihtiyacına ilişkin kararı sonrası, AB dönem başkanı Belçika Başbakanı Alexander De Croo’nun çabaları da liderler üzerinde etkili oldu.
De Croo zirveye ilişkin, “Avrupa, gelişmeleri takip etmek yerine liderlik etmeli. Ateşkes olmadan sırtımızı sıvazlamanın bir anlamı yok” görüşünü dile getirdi.
Birçok lider zirve öncesi yaptıkları açıklamalarda, İsrail’in günde 500 kamyon gıda yardımının girişine izin vermesi gerektiğinin altını çizdi.
İsrail’e ‘Refah’ uyarısı
AB liderleri İsrail hükümetine de, Gazze’nin güneyinde yaklaşık 1,1 milyon sivilin sığındığı Refah’a operasyon yapma planından vazgeçmesi çağrısında bulundu.
Avrupalı liderler Refah’a yönelik bir operasyonun, bölgedeki sivil halk için “yıkıcı insani sonuçlar” doğuracağını vurguladı.
Hollanda ve Belçika’nın da aralarında bulunduğu bazı AB üyesi ülkeler, Refah’a bir saldırıda bulunması durumunda İsrail’e yaptırım uygulamayı düşündüklerini açıklamıştı.
Ancak İsrail yanlısı tutumlarıyla bilinen Macaristan, Almanya, Avusturya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler, böyle bir yaptırım kararına sıcak bakmıyor.
İrlanda ve İspanya ise, AB ile İsrail arasındaki ortaklık anlaşmasının kısmen askıya alınmasını savunuyor.
Ancak hafta başında yapılan AB Bakanları toplantısında bu konuda görüş birliğine varılamadı.
Zirveye katılan AB liderleri, İsrail’den, Uluslararası Adalet Divanı’nın 26 Ocak’ta aldığı “soykırım eylemlerinden kaçınmak için elinden gelen her şeyi yapması gerektiği” yönündeki karara da saygı duymasını istedi.
Bildiride, BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNWRA), Gazze’ye i insani yardım sağlama konusundaki önemini de vurgu yapıldı.
İsrail’in 7 Ekim’deki Hamas saldırılarına 12 UNWRA çalışanın katıldığı yönündeki iddiaları nedeniyle birçok AB ülkesi UNWRA’ya mali yardımı askıya almıştı.
BM’nin, İsrail’in iddialarına ilişkin soruşturması devam ediyor.
